Kapelan Legionów. Ksiądz pułkownik Józef Panaś

Bohater monografii ks. płk Józef Panaś całe swoje życie poświęcił walce o wolność człowieka i Ojczyzny. Dzięki niezłomnemu charakterowi i ogromnemu poświęceniu należy on do kręgu osób, które wpisały się w burzliwe i tragiczne dzieje działaczy niepodległościowych. A w dzieło odzyskania polskiej państwowości zaangażował się w sposób szczególny. Podczas I wojny światowej wraz z Legionami Polskimi przemierzył cały szlak bojowy. Cechowały go walory przywódcze i organizacyjne, a także niepospolita odwaga. Po zakończeniu służby w Wojsku Polskim aktywnie pracował jako publicysta, redaktor i konspirator w okupowanym przez sowietów Lwowie. Zginął zamordowany przez NKWD we Lwowie prawdopodobnie 4 kwietnia 1940 r. w wieku zaledwie 53 lat.

Autor książki Przemysław Stawarz przedstawił go jako wybitnego duszpasterza, dzielnego legionistę, a także jako polityka i publicystę. Ukazał człowieka, którego nadrzędnym celem było przede wszystkim dobro państwa polskiego. Życiowe motto ks. Panasia brzmiało: „Walka z krzywdą - ze złem należy do moich obowiązków kapłańskich, obywatelskich i ludzkich".

Kapłan-żołnierz został za swoje zasługi uhonorowany wysokimi odznaczeniami, m.in. Orderem Wojennym Virtuti Militari klasy V, Oficerskim Krzyżem Polonia Restituta czy czterokrotnie Krzyżem Walecznych. Jako bohater opracowania z pewnością stanie się znany szerszemu kręgowi odbiorców, a pamięć o nim przetrwa dłużej.