Nacjonalizm, kolonializm i literatura

Interpretacyjna przenikliwość przeplata się w tej książce z zachętą do podjęcia „ćwiczenia z ponownego nazywania".
Na początku XX wieku Irlandczycy - podobnie jak wiele innych narodów - stanęli przed wyzwaniem zredefiniowania własnej tożsamości i znalezienia dla niej form wyrazu. Terry Eagleton, Fredric Jameson i Edward W. Said obierają to zagadnienie za centralny temat swoich rozważań, a doświadczenie irlandzkie jawi im się jako historia kolonialna, nie tracąc przy tym osobnego rysu.
Kolonializm jest procesem wywłaszczania, stopniowym wykorzenianiem narodu z jego własnej kultury i języka. Dlatego wielkim zadaniem irlandzkiego modernizmu było nie tyle dawanie gotowych tożsamościowych wzorców, ile poszukiwanie tego, co utracone. Paradoksalnie jednak, gdy odkrywamy i nazywamy owo nieokreślone doświadczenie, wymyka się ono na zawsze. Z próby pogodzenia tej sprzeczności zrodziła się literatura nowoczesna, w tym powieści Jamesa Joyce'a czy poezja Williama Butlera Yeatsa.

O autorach

Edward W. Said (1935-2003) - palestyńsko-amerykański krytyk i teoretyk kultury, pisarz, krytyk literacki i muzyczny; jeden z pionierów teorii postkolonialnej. Pochodził z Jerozolimy, skąd jego rodzina przeniosła się do Kairu z powodu nasilającego się konfliktu arabsko-izraelskiego. W wieku kilkunastu lat został przeniesiony do szkoły w USA. Studiował w Princeton i na Uniwersytecie Harvarda, gdzie uzyskał stopień doktora. Od 1963 roku, aż do końca życia, wykładał na Uniwersytecie Columbia. Jest autorem ponad dwudziestu książek, tłumaczonych na wiele języków. W Polsce ukazały się: "Orientalizm" (1991; wyd. oryg. 1978), "Za ostatnim niebem. Palestyńczycy" (2002; wyd. oryg. 1986), "Paralele i paradoksy. Rozmowy o muzyce i społeczeństwie" (z Danielem Barenboimem, 2007; wyd. oryg. 2002), "Kultura i imperializm" (2009; wyd. oryg. 1993). Znany powszechnie jako adwokat sprawy palestyńskiej, głośno krytykował politykę Stanów Zjednoczonych i Izraela w tym regionie. Zmarł w 2003 roku w Nowym Jorku.

Fredric Jameson (1934) - amerykański krytyk literacki i teoretyk literatury należący do grona czołowych myślicieli marksistowskich. Jego najbardziej znane analizy to m.in. "Postmodernizm, czyli logika kulturowa późnego kapitalizmu" (1991; wyd. pol. 2011) oraz "Archeologie przyszłości. Pragnienie zwane utopią i inne fantazje naukowe" (2005; wyd. pol. 2011).

Terry Eagleton (1943) - teoretyk kultury i literaturoznawca, jeden z najważniejszych współczesnych brytyjskich filozofów marksistowskich. Napisał kilkadziesiąt szeroko komentowanych książek. W Polsce znany jest głównie z tomów "Iluzje postmodernizmu" (1996; wyd. pol. 1998), "Koniec teorii" (2003; wyd. pol. 2012) oraz "Święty terror" (2005; wyd. pol. 2008).