„Pisane inną ręką". Literackie pisarstwo etnograficzne i jego polska specyfika

Dla etnografów i etnografek badania terenowe są ważnym sposobem gromadzenia materiału empirycznego, bywają też głębokim doświadczeniem obcości i względności. Niektórzy, by móc wyrazić swoje przeżycia, wątpliwości i fascynacje oraz ambicje literackie, tworzyli - oprócz regularnych monografii terenowych - teksty artystyczne i pisali je „inną ręką". Później granice między antropologią a literaturą zaczęły się zacierać.

Celem książki było wyznaczenie nowego pola badawczego: literackiego pisarstwa etnograficznego. Publikacja została poświęcona analizie polskiej twórczości literacko-etnograficznej, zarówno tej dawniejszej, jak i współczesnej, oraz rozmowom z jej twórcami i twórczyniami: Ireną Borowik, Antonim Krohem, Andrzejem Dybczakiem, Ludwiką Włodek, Michałem Garapichem, Agatą Maksimowską, Michałem Rauszerem, Izabelą Wagner, Kacprem Pobłockim, Agnieszką Pajączkowską, a także Vincentem Crapanzanem.

Publikacja Grażyny Kubicy zainteresuje czytelniczki i czytelników, którym bliskie są rozważania o naturze poznania, którzy podążają za nowymi sposobami myślenia o antropologii, wiedzy, praktyce badawczej oraz usytuowaniu badacza i badaczki w nauce i w dynamicznym świecie. To książka mówiąca o „dwuręczności" jako naturalnej predyspozycji wynikającej zarówno z potrzeby opowiedzenia o wydarzeniach, doświadczeniach, afektach i przeżyciach, niemieszczących się w formalnie skrojonych tekstach naukowych, jak i z chęci wynalezienia nowej formuły komunikacji w złożonych obiegach wiedzy humanistycznej i społecznej.

Z recenzji dr hab. Katarzyny Majbrody, prof. Uniwersytetu Wrocławskiego

Grażyna Kubica, profesorka nauk społecznych, pracuje w Zakładzie Antropologii Społecznej Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się historią antropologii, socjologią i antropologią historyczną, pamięcią społeczną, problematyką genderową, herstorią, pisarstwem literacko-etnograficznym i antropologią wizualną. Prowadzi także badania terenowe i archiwalne na swoim rodzinnym Śląsku Cieszyńskim. Jest autorką książek: Luteranie na Śląsku Cieszyńskim (1996); Siostry Malinowskiego, czyli kobiety nowoczesne na początku XX wieku (2006); Śląskość i protestantyzm (2011), Maria Czaplicka: płeć, szamanizm, rasa (2015, angielskie wydanie w University of Nebraska Press, 2020); Das „Männerlager" im Frauen-KZ Ravensbrück, sowie Lagerbriefe und die Biografie des Häftlings Janek Błaszczyk (współautorstwo, 2021). Opracowała Dziennik w ścisłym znaczeniu tego wyrazu Bronisława Malinowskiego (2002) i współredagowała kilka tomów, ostatnio - Bronisław Malinowski and His Legacy in Contemporary Social Sciences and Humanities (Routledge 2024). Wydała też wiele innych tekstów naukowych i literackich, przygotowała kilka wystaw fotograficznych i brała udział w kręceniu filmów kobiecej historii mówionej. Jest członkinią Prezydium Komitetu Socjologii PAN oraz zespołu redakcyjnego pisma „Kultura i Społeczeństwo". Została uhonorowana m.in. Nagrodą Literacką im. Narcyzy Żmichowskiej, Nagrodą Klio za książkę historyczną oraz Nagrodą im. Kazimierza Dobrowolskiego za książkę socjologiczną.