Żywa cisza

Wśród nietuzinkowych bohaterów powieści Joanny Maurer najważniejsza jest trójka - Hanka, Honza i Gustav. Obciążeni odmiennymi historiami rodzinnymi, kształtowani przez inne środowiska i przemiany w Czechach. Ale mają też wspólną przeszłość - życie w czasach reżimu i transformacji ustrojowej oraz doświadczenie nieprzewidywalności losu - co staje się dla autorki podstawą eksperymentu. Fabularnego i egzystencjalnego. Kiedy nieoczekiwanie spotykają się po latach w Domu Spokojnej Starości, pod wpływem impulsu porywają się na odważną korektę doświadczeń. A czytelnik stawia pytania. Czy możliwa jest puenta życia na własnych warunkach i konfrontacja z decyzjami (nie)podjętymi w młodości i ich konsekwencjami? Czy powrót do przeżytych dobrych i złych chwil pozwala lepiej rozumieć siebie, szanować w sobie także strefy milczenia? Nieoczekiwane zwroty akcji, ironia i autoironia współistnieją tu z nostalgią, świadomością nieuchronnego potykania się o żelazne reguły życia.

Opowiadam o milczeniu, ponieważ zakładam, że przez człowieka coś, ktoś nie tylko może „mówić", „przemawiać", ale także „milczeć", „przemilczać". Milczenie z jednej strony marginalizuje, wyklucza z uczestnictwa w dialogu, ale także uwalnia od zgiełku, natłoku słów, informacji. Uprzywilejowuje, ponieważ daje możliwość wycofania się z myślowego, słownego rumoru i wejścia w rolę uważniejszego obserwatora. Może w swej istocie, paradoksalnie, milczenie przemawia bardziej niż mówienie, tylko jako istoty narracyjne czujemy się zdezorientowani w pauzach pomiędzy słowami?

Joanna Maurer, rocznik 1988. Urodziła się w Nowym Sączu, wychowała w Zarzeczu koło Łącka. Z wykształcenia etnolożka, absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i Uniwersytetu Masaryka w Brnie. Autorka artykułów z zakresu badań nad migracjami oraz książki Sousedé. Migrace Poláků do Česka a Čechů do Polska po roce 2004. Literacko debiutowała opowiadaniem Tak zwana podróż na łamach kwartalnika „FA-art". Mieszka w morawskim Brnie, ale związana jest z Sądecczyzną.